Keyifle Yediğimiz Antep Fıstığı Nerede Yetişir?

Yediğimiz her kuruyemişin kendine has anavatanı var. Ancak bir kuruyemişi iklim koşullarına göre farklı bölgelerde yetiştirebilmek de mümkün oluyor. Örneğin: Yer fıstığının Akdeniz Bölgesi’nde farklı, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde de daha farklı bir cinsinin yetiştiğini görebiliyoruz. Tabi bu durumu sadece Türkiye ile sınırlandırmak da doğru değil! Çünkü bir kuruyemiş, ülkemizin yanı sıra dünyanın farklı ülkelerinde de yetişebiliyor. Hatta Türkiye’de yetişme sınırı bulunmayan bir kuruyemişin tedariki, üretimi yapılan farklı ülkelerden sağlanabiliyor.

Bugünkü konumuz ise baklavadan künefeye kadar pek çok tatlı tarifini süsleyen Antep fıstığı üzerine. ”Antep fıstığı nerede yetişir?” diye merak ediyorsanız sizler için derlediğimiz bilgilere göz atabilirsiniz.

Dünya Ülkelerinde Öncülük ABD ve İran’da

Antep fıstığı yetiştiriciliğinde ülkeler bazında bir sıralama yapıldığında, ilk sırayı alan iki ülke kuşkusuz ABD ve İran. Bu ülkelerdeki Antep fıstığı üretimi, genellikle sulak, geniş ve verimli araziler üzerinde gerçekleştiriliyor. Öncü ülkelerin Antep fıstıkları, verim açısından tüm fıstık severleri ve gıda sektörünü tatmin etmeyi başarıyor.

ABD, son yıllarda geliştirdiği yeni üretim metotları sayesinde adeta İran’la yarışır bir düzeyde diyebiliriz. Üretim daha çok ülkenin Kaliforniya eyaletinde yoğunlaşıyor. Kirman ve Peter ise bölgede en çok yetiştirilen fıstık cinslerinden ikisi. Ayrıca Ohadi, Şasti, Vahidi ve Safidi gibi farklı türlere rastlayabilmek de mümkün oluyor.

İran menşeili olan fıstıkların hikayesi ise çok daha başka! Bu ülkede daha çok iri ve düşük fiyatlı fıstıklar yetiştiriliyor. Dolayısıyla bu verim/fiyat dengesi ülkenin dünya piyasasında önemli bir rol oynamasına zemim hazırlıyor.

Üretimde Çin’in de Pazar Payı Çok Büyük!

ABD ve İran sonrası gelen Antep fıstığı üreticilerinden birisi de kuşkusuz Çin. Ancak altını çizmek gerekirse, ülkede yetişen fıstıkların geneli insan tüketimi için ne yazık ki uygun değil. Çünkü bölgedeki fıstık üretiminin büyük bir kısmı daha çok biyo dizel üretimi için kullanılıyor. Kısacası Çin Halk Cumhuriyeti’nin gıda piyasası ihtiyaçlarını karşılamaktan ziyade daha çok yakıt tüketimine destek amaçlı Antep fıstığı üretimi yaptığını söyleyebiliriz. Ayrıca ihracat durumu göz önüne alındığında; Hollanda, Lüksemburg, Almanya ve Hong Kong gibi Avrupa ülkeleri de üretim pazarında önemli bir rol üstleniyor.

Türkiye’de Antep Fıstığı Nerede Yetişir? Güneydoğu İlleri Birinciliği Koruyor

Antep fıstığı üretiminde, Türkiye bölgeleri de oldukça önemli. Dünya üzerindeki üretim alanları Batı Asya, Akdeniz Bölgesi ve Yakındoğu şeklinde sıralanan Antep fıstığı, ülkemizde daha çok Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yetiştiriliyor.

Akdeniz, İç Anadolu ve Marmara ise Antep fıstığı yetiştiriciliğinde öne çıkan diğer bölgeler arasında geliyor. İhtiyacın büyük bir kısmını karşılayan şehirler ise Gaziantep başta olmak üzere Siirt, Diyarbakır, Şanlıurfa, Mardin ve Adıyaman şeklinde sıralanıyor.

Türkiye’deki Antep fıstığı yetiştiriciliği ilk olarak 1948 yıllarının sonlarına doğru Ceylanpınar Devlet Çiftliği’nde yapılmıştır. Hatta günümüzde bu çiftliğin 43 bin dekarlık kısmı Antep fıstığı araştırmaları için kullanılmaya devam ediyor.

Türkiye’de Yetiştirilen Fıstık Tipleri

Ülkemizin farklı bölgelerinde Antep fıstığının birden çok türü yetiştiriliyor. Başlıca çeşitleri şu şekilde listelenebilir:

Ohadi: En geç olgunlaşan Antep fıstığı cinslerinden birisidir. İri taneli olduğu için daha çok kuruyemiş tabaklarını süsler.

Kırmızı: Erken olgunlaşması sebebiyle tercih edilen bu Antep fıstığı, Gaziantep’in daha çok yüksek kesimlerinde yetiştirilir. Eylül aylarının başlarında toplanan fıstığın aynı zamanda birden çok kendi alt türü de bulunuyor.

Uzun: Gaziantep’in en çok ünlenmiş Antep fıstığı türlerinden birisi uzun. Enfes lezzeti ile dünya çapında tanınan bu fıstık, diğer türlerine nazaran daha geç olgunlaşıyor. Ancak çabuk açılabilen iri taneli yapısı sayesinde gıda sektörünün hemen hemen her alanında tercih edilebilir.

Siirt: Çıtlak özelliği ve iri taneleri sayesinde öne çıkan bu fıstığın, Siirt’in yanı sıra Şanlıurfa’da da geniş bir üretim alanı öne çıkar. Ayrıca dünya piyasasında da oldukça önemli bir yere sahiptir.

Barak Yıldızı: Antep fıstığının yeşil ve koyu içli türlerinin başında barak yıldızı geliyor. Gaziantep’in yaylalarda yetiştirilen mahsulün olgunlaşması ise daha çok Ağustos aylarının ilk haftalarını bulabiliyor.

Halebi: Ilıman ve sıcak bölgelerde yetiştirilebilen fıstık kalite açısından oldukça ideal. Verimi diğer türlere göre düşük olsa da hem gıda sektöründe kullanılabiliyor hem de kuruyemiş tabaklarında yerini alıyor.

Antep fıstığının bu saydığımız türlerinin dışında daha pek çok farklı cinsi de vardır. Mümtaz, Çakmak, Beyaz Ben, Değirmi, Sultani, Keten Gömleği, Sefidi, Vahidi ve Hacı Şerifi bu türlerine örnek gösterilebilir.

Antep Fıstığı Yetiştiriciliği Nasıl Yapılır? 

Antep fıstığı nerede yetişir? sorusu kadar nasıl yetiştirildiği de merak konusu oluyor. Türkiye’de geniş yetişme alanı bulan Antep fıstığı; doğal şeker, protein ve nişasta açısından oldukça zengindir. Antep fıstığının dişi ve erkek olmak üzere 2 ayrı çiçek türü bulunur. Ayrıca çiçekler üzerinde taç ve çanak gibi yapıları da yoktur. O nedenle Antep fıstığının tozlanması genellikle rüzgarlar sayesinde sağlanıyor.

Fıstığın meyvesi yeşil, dış kısmındaki ince zar ise kirli kırmızı renkte dikkati çeker. En dış kısmında etli bir kabuk vardır. Olgunlaşmadan sonra bu kabuk, iç kısmında bulunan sert kabuğundan çıkar.

Kışları soğuk, yazları sıcak, kuru ve uzun geçen mevsim bölgelerinde üretimi yapılır. Çiçeklenmesi geç olduğu için ilkbaharda çok fazla don olayından etkilenmez. 500-400 mm yıllık yağış miktarına sahip olan bölgelerde sulanmaya ihtiyaç duymadan yetiştirilebilir. Ancak yaz döneminde yapılacak 1-2 sulama ile daha verimli ve kaliteli Antep fıstıkları elde edilebilir. İklim şartları konusunda soğuk ve sıcaklık evrelerinin de iyi değerlendirilmesi gerekir. Olgunlaşma evresinde ılıman, dinlenme periyotlarında ise soğuk hava koşullarına ihtiyaç duyulur.

Kireçli ve kurak arazilerde yetişme imkanı bulan Antep fıstığının verim açısından bahçe planlaması da oldukça önemlidir. Çöğürlerin aşılanması veya yabani fıstıkların temizlenmesi ile uygun bir bahçe düzeni yapılabilir. Fıstığın aynı zamanda budama, toprak işleme, gübreleme, sulama ve hasat aşamaları da doğu tekniklerle yerine getirilmesi gerekir.

Siz de Hacıbaba Kuruyemiş farkı ve lezzeti ile Antep Fıstığı tadına hemen varmak istiyorsanız ürünler sayfamızın Antep Fıstığı kısmını ziyaret edebilirsiniz! Toptan kuruyemiş ihtiyaçlarınız için ise İletişim Sayfamızı ziyaret etmenizi öneririz.